Jiska Ogier is opgeleid tot jurist en zet zich in voor een inclusieve samenleving. In haar werk als spreker, workshopleider en coach gebruikt ze zowel haar juridische kennis als haar eigen ervaring als rolstoelgebruiker om inclusiviteit op de werkvloer te verbeteren. “Ik zie dat bedrijven heel graag willen, maar gewoon niet weten waar ze moeten beginnen.” Hoe creëer je een inclusieve en toegankelijke organisatie?
Inclusiviteit op de werkvloer
Jiska is ondernemer en traint bedrijven, organisaties en overheden op het gebied van inclusiviteit. “Juist in het bedrijfsleven zie ik dat de wil er heel erg is. Soms wel ingegeven door een quota, maar daardoor komt wel het besef: ‘Goh, waarom hebben we eigenlijk niemand met een beperking in dienst? En wat kunnen we daaraan doen?’ De wet- en regelgeving die we hebben geven gewoon te weinig handvatten. Dat zijn regels, maar uiteindelijk gaat het over mensen, over een verandering in de cultuur en de manier waarop je over dingen nadenkt. Door mijn juridische achtergrond kan ik de regeltjes vertalen naar hoe het er in de praktijk uit kan zien.”
“Als ik een workshop geef zit er altijd een praktisch element in en een stukje inleven. Als je ergens nooit over nagedacht hebt dan weet je een heleboel dingen natuurlijk niet. Je kan het ook helemaal niet weten, want uiteindelijk zijn we allemaal mensen en we zijn allemaal verschillend. Met en zonder handicap. Het belangrijkste is dat je het gesprek aangaat. Heb je wel eens aan iemand gevraagd: wat is de fijnste manier voor jou om te werken? Het gaat niet eens over wat heb je nodig of waarin ben je anders? Vraag eens gewoon aan elke werknemer, wat is voor jou de prettigste manier om te werken? Daar worden mensen echt productiever van. En je zal zien dat de verschillen helemaal niet zo groot zijn.”
VN-Verdrag Handicap
Ruim 2 miljoen Nederlanders hebben een beperking en zijn bijvoorbeeld slechtziend, blind of doof, hebben een lichamelijke of verstandelijke beperking of psychische problemen. Sinds 2016 geldt het VN-verdrag handicap in Nederland. Het doel van dit verdrag is dat de positie van mensen met een beperking verbetert.
Jiska is helemaal thuis in dit verdrag en benoemt twee belangrijke pijlers: “Als eerste is het belangrijk dat het gaat over de volle breedte van het leven, dus we hebben het niet alleen over de toegankelijkheid van gebouwen, maar ook over het recht om zelfstandig te kunnen wonen en het recht om je zelfstandig te kunnen bewegen. Het tweede belangrijke punt is de inzet van ervaringsdeskundigen, het praten met de mensen waar het over gaat.”
Toch ziet Jiska nog niet veel verbetering sinds het verdrag in werking is getreden. “Je ziet gewoon in de praktijk dat die ervaringsdeskundigheid niet als deskundigheid of professionaliteit gezien wordt. Dat is juist ook wat ik anders doe door me als ondernemer te profileren. Ik kom deskundig advies geven, omdat ik weet waar ik het over heb, en dat is dus net zoveel waard als het advies van een ander adviesbureau.”
Nederland wordt voorbijgestreefd
Jiska merkt dat veel mensen niet doorhebben hoe Nederland ervoor staat op dit gebied. “Ik krijg heel vaak reacties als: ‘Nederland is toch zo’n rijk land? Het is hier toch allemaal goed geregeld?’ Maar dat valt dus heel erg tegen. Je ziet dat we in ons idee over Nederland eigenlijk iets te positief zijn en juist daardoor zijn we stil gaan staan. Nu worden we aan alle kanten voorbijgestreefd door landen die denken: ‘Wij hebben nog iets te winnen.’”
“In Portugal waren mensen met een handicap tot voor kort helemaal niet zichtbaar, maar zij hebben dat verdrag echt met beide handen aangegrepen. Een regel die ze daar hebben ingevoerd, een aantal jaar geleden al, is dat mensen met een handicap voorrang kunnen krijgen in een rij. Dat hebben ze gelijk heel breed ingezet, dus iedereen die slecht ter been is, in een rolstoel zit, ouderen, mensen die zwanger zijn of met een kind onder de twee, zij krijgen voorrang bij winkels, horeca en andere activiteiten. Dit staat overal aangegeven en wat er dus gebeurt is dat we een regel hebben die gebruikt wordt, maar ook dat de cultuur daar aan het veranderen is. Daardoor zie je dat het uitvoeren van het verdrag veel zichtbaarder is in de maatschappij dan dat het hier is. Hier lijkt het soms alsof niemand van het bestaan af weet, laat staan hoe we het moeten uitvoeren.”
Iedereen kan in zijn eigen functie op zijn eigen manier een bijdrage leveren aan de diversiteit van een organisatie. We moeten af en toe die extra stap zetten om te zorgen dat iedereen mee kan doen op gelijke voet.
Bewustwording creëren
Jiska weet hoe we die bewustwording kunnen creëren en dat werkt twee kanten op. “Aan de ene kant wil je bedrijven helpen om meer inzicht te krijgen in hoe ze inclusief kunnen zijn. Dat is een van de dingen die ik heel veel doe. Ik geef veel tips en tricks over hoe je mensen met een handicap aan kan trekken op verschillende functies. Het gaat dan dus niet alleen maar om de koffiejuffrouw, waar nu nog vaak aan gedacht wordt, maar juist ook om de juristen en HRM medewerkers. En aan de andere kant is het zo dat als je meer mensen met een handicap in je bedrijf hebt, dan zul je ook zien dat de cultuur verandert en je werknemers nemen dat ook mee naar huis. Je gaat anders kijken naar de wereld als je iemand in je omgeving hebt met een handicap.”
“We besteden nu extra aandacht aan inclusiviteit, in de hoop dat dat uiteindelijk niet meer nodig is. Iedereen kan in zijn eigen functie op zijn eigen manier een bijdrage leveren aan de diversiteit van een organisatie. We moeten af en toe die extra stap zetten om te zorgen dat iedereen mee kan doen op gelijke voet. Soms betekent dat een extra aanpassing, maar daardoor creëren we wel een diverse en inclusieve arbeidsmarkt. Als maatschappij kunnen we daar echt de vruchten van kunnen plukken, dat iedereen mee kan doen!”
Brunel zet zich in voor mensen met autisme. Lees er meer over.